Rượu Vang Áo | Khám Phá Grüner Veltliner & DAC – Chuyên Gia WSET Lily Trần

Rượu Vang Áo | Khám Phá Grüner Veltliner & DAC – Chuyên Gia WSET Lily Trần

Khám Phá Rượu Vang Áo: Nơi Hội Tụ Tinh Hoa Thế Giới Cũ – Từ Góc Nhìn Chuyên Gia WSET Lily Trần

Khám phá thế giới rượu vang Áo độc đáo cùng Chuyên gia WSET Level 3 Lily Trần. Tìm hiểu về giống nho Grüner Veltliner, lịch sử hồi sinh sau 1985 và hệ thống DAC chuẩn chất lượng. Chọn vang Áo đúng gu tại OldWorldWine.vn.

Bạn đã bao giờ đứng trước kệ rượu, giữa muôn vàn chai vang từ các quốc gia nổi tiếng như Pháp, Ý, Chile, mà vẫn cảm thấy thiếu một chút gì đó mới mẻ, độc đáo? Hay bạn đã quen thuộc với những hương vị quen thuộc của Cabernet Sauvignon hay Chardonnay, và mong muốn mở rộng trải nghiệm vị giác của mình?

Nếu câu trả lời là "Có", thì có lẽ đã đến lúc bạn đặt chân vào thế giới của rượu vang Áo – một viên ngọc ẩn mình của Thế giới Cũ, nơi những giống nho bản địa và phong cách làm vang tinh tế đang chờ được khám phá. Với vai trò là Lily Trần, chuyên gia WSET Level 3 và là người sáng lập OldWorldWine.vn, tôi ở đây để cùng bạn vén màn bí ẩn, hiểu sâu hơn về quốc gia sản xuất vang đầy mê hoặc này.

Rượu vang Áo không chỉ là những chai Grüner Veltliner khô, sống động hay Riesling đầy khoáng chất như nhiều người vẫn nghĩ. Đó là cả một bức tranh đa sắc với lịch sử thăng trầm, những giống nho độc đáo, thổ nhưỡng đa dạng và triết lý làm vang đề cao chất lượng. Hãy cùng tôi đi sâu vào hành trình khám phá này, để bạn không chỉ chọn được chai vang Áo đúng gu mà còn thực sự hiểu và trân trọng giá trị của chúng. Để bắt đầu, bạn có thể tham khảo thêm bài viết tổng quan về rượu vang là gì để nắm vững những kiến thức cơ bản nhất.

I. Lịch Sử Rượu Vang Áo: Từ Nền Văn Minh Cổ Đại Đến Sự Hồi Sinh Huyền Thoại

Khi nhắc đến Áo, nhiều người có thể liên tưởng ngay đến những dãy núi Alps hùng vĩ, những bản giao hưởng bất hủ hay những kiến trúc Baroque tráng lệ. Nhưng ít ai biết rằng, Áo còn là một quốc gia có lịch sử làm vang vô cùng phong phú, bắt nguồn từ thời kỳ Đồ Đồng.

1. Dấu Ấn Thời Gian: Từ La Mã Đến Tu Viện Cistercian

Ngay từ thời La Mã và sau đó là người Magyars, nghệ thuật trồng nho và sản xuất vang đã được du nhập và phát triển trên mảnh đất này. Tuy nhiên, dấu ấn quan trọng nhất, định hình nền tảng cho ngành công nghiệp vang Áo hiện đại, phải kể đến công lao của các tu sĩ Cistercian vào thế kỷ 10-12.

Họ không chỉ mang theo văn hóa làm vang Burgundy tinh hoa mà còn góp phần kiến tạo nên những ruộng bậc thang ngoạn mục mà chúng ta vẫn thấy ở Wachau và các tiểu vùng lân cận ngày nay. Sự tỉ mỉ, tâm huyết của họ đã đặt nền móng cho triết lý tôn trọng thổ nhưỡng và chất lượng mà Áo theo đuổi. Bạn có thể tìm hiểu thêm về lịch sử phát triển của rượu vang trên thế giới qua bài viết về 6 nhà máy rượu vang lâu đời nhất trên thế giới.

2. Thời Hoàng Kim và Giai Đoạn Suy Thoái

Vào thế kỷ 15-16, diện tích vườn nho của Áo từng lên tới 150.000 hecta – gấp ba lần so với năm 2018. Rượu vang Áo khi đó thịnh vượng và được ưa chuộng rộng rãi.

Tuy nhiên, từ thế kỷ 17 trở đi, một loạt các yếu tố như các cuộc xâm lược từ Thổ Nhĩ Kỳ, thuế rượu cao, và sự gia tăng mức độ phổ biến của bia đã khiến diện tích vườn nho suy giảm đáng kể. Đến cuối những năm 1800, dịch bệnh phylloxera (Tìm hiểu về Phylloxera) , nấm mốc sương và nấm mốc trắng tiếp tục gây thiệt hại nặng nề, đẩy ngành công nghiệp vang Áo vào một giai đoạn khó khăn. Dù vậy, trong thời kỳ này, Áo đã sớm hình thành văn hóa nghiên cứu khoa học về quản lý vườn nho và sản xuất rượu, một di sản quý giá vẫn được duy trì đến tận ngày nay. Những đạo luật rượu vang đầu tiên, cấm các giống nho lai, cũng được ban hành vào đầu những năm 1900, cho thấy tầm nhìn về chất lượng.

3. "Bê Bối Rượu Vang Glycol" và Cuộc Cách Mạng Chất Lượng (1985)

Thập niên 1970-1980 chứng kiến một lượng lớn rượu vang Áo được xuất khẩu, đặc biệt từ vùng Burgenland. Trong nỗ lực cạnh tranh về giá, một số nhà sản xuất lớn đã có hành vi gian lận nghiêm trọng: thêm diethylene glycol (một chất chống đông) vào rượu để tăng khối lượng và tạo cảm giác ngọt hơn.

Sự việc vỡ lở vào năm 1985 đã giáng một đòn chí mạng vào hình ảnh của rượu vang Áo trên trường quốc tế. Xuất khẩu rượu vang Áo giảm thảm hại từ gần 30 triệu lít năm 1985 xuống dưới 5 triệu lít vào năm 1986.

Tuy nhiên, đây lại chính là "cú hích" để Áo đứng dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Ngay trong năm 1986, Hội đồng Marketing Rượu vang Áo (AWMB) được thành lập với mục tiêu duy nhất là khôi phục và xây dựng lại hình ảnh của rượu vang Áo trên toàn cầu. AWMB đã thực hiện các chiến dịch quyết liệt, tập trung vào việc:

  • Tăng cường luật pháp: Áo đã ban hành những đạo luật rượu vang nghiêm ngặt nhất thế giới, kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất và chất lượng.
  • Đề cao chất lượng: Thay vì cạnh tranh về số lượng, các nhà sản xuất Áo chuyển hướng hoàn toàn sang sản xuất rượu vang chất lượng cao, tập trung vào giống nho bản địa và thổ nhưỡng đặc trưng.
  • Minh bạch và uy tín: Xây dựng lòng tin với người tiêu dùng quốc tế thông qua các tiêu chuẩn rõ ràng và sự kiểm soát gắt gao.

Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ đó, ngày nay, xuất khẩu rượu vang Áo đã đạt 53 triệu lít, và giá trị đã tăng hơn ba lần so với năm 1985. Điều này cho thấy người tiêu dùng đã sẵn sàng trả giá cao hơn cho những chai vang Áo chất lượng đỉnh cao. Câu chuyện hồi sinh này là một minh chứng hùng hồn cho sự kiên cường và cam kết về chất lượng của ngành công nghiệp vang Áo.

II. Môi Trường Phát Triển và Kỹ Thuật Trồng Nho Đặc Trưng

Hiểu về môi trường trồng nho là chìa khóa để giải mã hương vị độc đáo của rượu vang Áo. Bạn có thể tìm hiểu thêm về quá trình trồng nho và làm rượu vang để có cái nhìn tổng quan.

1. Khí Hậu: "Cool Continental" với Những Biến Thể Đa Dạng

Tổng thể, Áo sở hữu khí hậu lục địa mát mẻ (cool continental). Tuy nhiên, sự đa dạng về địa hình và các yếu tố ảnh hưởng khác tạo nên những vi khí hậu đặc trưng ở từng vùng:

  • Phía Bắc (Weinviertel): Ảnh hưởng bởi gió Bắc mát mẻ.
  • Phía Nam (Steiermark): Ảnh hưởng nhiều hơn từ biển Adriatic, mang đến khí hậu ấm áp hơn.
  • Phía Đông (Burgenland): Gần biên giới Hungary, chịu ảnh hưởng của khí hậu Pannonian ấm áp.
  • Phía Tây (thung lũng Danube): Như Wachau, Kremstal, chịu ảnh hưởng của gió mát từ dãy Alps.

Những thách thức khí hậu:

  • Sương giá mùa xuân: Là một vấn đề lớn ở nhiều vùng.
  • Mưa đá: Đặc biệt gây thiệt hại ở Steiermark.
  • Thiếu nước: Trong những năm mưa ít, các vùng có đất mỏng, thoát nước nhanh có thể cần tưới tiêu.

Dù có những thách thức, sự chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm lớn (diurnal range) ở nhiều vùng giúp nho phát triển hương thơm phức hợp và duy trì độ axit tươi sáng – đặc điểm làm nên sự cuốn hút của vang Áo.

2. Thổ Nhưỡng: Nền Tảng Cho Sự Đa Dạng Hương Vị

Áo có hai loại đất chính ảnh hưởng lớn đến phong cách rượu vang:

  • Đất mỏng trên nền đá (Urgestein): Là loại đá granit hoặc gneiss kết tinh. Đây là nơi lý tưởng cho Riesling, giống nho cần ít nước hơn.
  • Đất giàu dinh dưỡng như loess và đất sét: Phù hợp với Grüner Veltliner, giống nho có nhu cầu nước cao hơn.

Ngoài ra, còn có các loại đất khác như đá vôi và đá phiến (trên đồi Leithaberg), sỏi và vật liệu núi lửa (ở Steiermark và một phần Kamptal), góp phần tạo nên sự đa dạng địa lý và hương vị của rượu vang Áo. Sự đa dạng này cũng góp phần tạo nên hương vị trong rượu vang mà chúng ta cảm nhận được.

3. Kỹ Thuật Canh Tác Vườn Nho: Từ Số Lượng Đến Chất Lượng

Vào những năm 1980, hệ thống Lenz Moser (cây nho được uốn thân chính cao 1.2-1.4m) rất phổ biến, cho phép cơ giới hóa và sản xuất số lượng lớn. Tuy nhiên, để chuyển mình sang hướng chất lượng cao, hệ thống này đã dần được thay thế bởi Guyot đơn hoặc đôi (replacement-cane) kết hợp với giàn đỡ VSP (Vertical Shoot Positioning). Hệ thống VSP giúp tán lá gọn gàng, tăng cường tiếp xúc ánh sáng cho quả, tối ưu hóa quá trình quang hợp và chín của nho.

Thu hoạch:

  • Thu hoạch bằng máy: Phổ biến ở những vùng đất bằng phẳng như Weinviertel và Burgenland.
  • Thu hoạch thủ công: Bắt buộc ở các vườn nho trên sườn dốc, ruộng bậc thang được xây bằng đá như Wachau, Kremstal và Kamptal. Việc này làm tăng chi phí sản xuất đáng kể (gấp 3-5 lần so với vườn bằng phẳng) nhưng lại là yếu tố then chốt tạo nên chất lượng và giá trị cao cấp của những chai vang từ các vùng này.

Quản lý bệnh dịch và Năng suất:

  • Áo có áp lực bệnh dịch thấp nhờ lượng mưa vừa phải, khuyến khích các phương pháp canh tác bền vững. Hiện tại, 14% diện tích vườn nho Áo theo canh tác hữu cơ (Tìm hiểu về rượu vang hữu cơ) và thêm 9% được chứng nhận bền vững.
  • Năng suất tối đa theo luật định là 67.5 hL/ha, nhưng năng suất trung bình thực tế chỉ khoảng 49 hL/ha. Điều này thể hiện rõ cam kết của Áo trong việc ưu tiên chất lượng hơn số lượng, tạo ra những chai vang cao cấp.

III. Các Giống Nho Chủ Lực: "Linh Hồn" Của Rượu Vang Áo

Rượu vang Áo nổi tiếng nhất với các giống nho bản địa. Hai phần ba tổng diện tích vườn nho được trồng các giống nho trắng, trong đó Grüner Veltliner chiếm ưu thế tuyệt đối. Zweigelt là giống nho đỏ được trồng nhiều nhất. Bạn có thể khám phá thêm về các giống nho đỏ chủ đạo trong rượu vang để mở rộng kiến thức.

A. Các Giống Nho Trắng Đặc Trưng

1. Grüner Veltliner: "Quốc Hồn Quốc Túy" Của Áo

  • Diện tích: Chiếm 32% tổng diện tích trồng nho của Áo, là giống nho trắng quan trọng nhất.
  • Đặc điểm trồng trọt: Ưa đất sét và đất loess có khả năng giữ nước tốt. Cần quản lý tán lá cẩn thận vì có thể phát triển rất mạnh trên đất màu mỡ. Vỏ dày, chứa hợp chất rotundone tạo mùi tiêu đặc trưng.
  • Phong cách rượu:
    • Độ axit: Trung bình (+) đến cao.
    • Thường không ủ gỗ.
    • Hương vị:
      • Phong cách cơ bản (uống sớm): Hương cam quýt, trái cây xanh. Chất lượng từ chấp nhận được đến tốt, giá cả phải chăng.
      • Phong cách cao cấp (có thể ủ): Hương cam quýt và đào rõ rệt, phức hợp hương thơm và vị giác cao. Chất lượng rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp.
    • Đặc trưng hương vị: "Tiêu trắng" (white pepper) hoặc "đậu lăng" (lentil) là những nốt hương kinh điển.

Grüner Veltliner là một giống nho đa năng, có thể mang lại những chai vang tươi mới, sảng khoái cho đến những chai vang phức hợp, sâu sắc có khả năng ủ lâu năm, phản ánh rõ rệt thổ nhưỡng nơi nó được trồng.

2. Welschriesling: Đa Diện Trong Hương Vị

  • Diện tích: Giống nho trắng được trồng nhiều thứ hai ở Áo.
  • Không liên quan đến Riesling.
  • Đặc điểm: Độ axit cao, hương thơm khá trung tính.
  • Phong cách rượu:
    • Chủ yếu ở Steiermark: Rượu khô, tươi mát, trung tính, không ủ gỗ. Chất lượng chấp nhận được đến tốt, giá rẻ. Lượng trồng đang giảm do xu hướng tiêu thụ phong cách khô đơn giản giảm.
    • Ở Burgenland (quanh hồ Neusiedlersee): Nhờ vỏ mỏng, dễ bị nấm mốc quý (noble rot). Được dùng để sản xuất rượu vang ngọt (Beerenauslese hoặc Trockenbeerenauslese - TBA) với độ axit cao, hương trái cây nhiệt đới rõ rệt, trái cây sấy khô, khả năng ủ lâu. Chất lượng rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp.
    • Cũng được dùng trong sản xuất Sekt (vang sủi Áo) nhờ hương thơm trung tính và độ axit cao. Để hiểu rõ hơn về các loại vang sủi, bạn có thể đọc bài Vang sủi là gì? Champagne, Prosecco, Cava nên chọn loại nào?.

3. Riesling: Giống Nho Quý Hiếm Với Tiềm Năng Ẩn

  • Diện tích: Chỉ chiếm hơn 4% tổng diện tích trồng nho ở Áo, tuy nhiên nó là một trong những giống nho được đánh giá cao nhất.
  • Chủ yếu ở Niederösterreich: Thường được trồng ở những vị trí ấm áp nhất trên đất mỏng, cần ít nước hơn Grüner Veltliner.
  • Phong cách rượu:
    • Gần như luôn khô.
    • Độ cồn: Trung bình.
    • Hương vị: Trái cây hạt (stone fruit) chín, đôi khi là trái cây nhiệt đới.
    • Độ axit: Cao, cho phép ủ cải thiện từ 10-20 năm, phát triển các nốt hương hạt dẻ, mật ong và petrol (dầu hỏa).
    • Chất lượng rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp. Bạn có thể tìm hiểu thêm về giống nho này qua bài viết chuyên sâu về Riesling.

B. Các Giống Nho Đỏ Đặc Trưng

1. Zweigelt: Giống Nho Đỏ Phổ Biến Nhất

  • Diện tích: Chiếm 14% tổng số nho, là giống nho đỏ được trồng nhiều nhất.
  • Nguồn gốc: Lai tạo giữa Sankt Laurent và Blaufränkisch.
  • Đặc điểm trồng trọt: Chín sớm hơn và dễ hơn Blaufränkisch, năng suất cao. Cần loại bỏ lá và quản lý tán lá cẩn thận để đạt chất lượng tốt. Ít bị sương giá hoặc thối rữa.
  • Phong cách rượu:
    • Độ axit: Trung bình (+).
    • Độ tannin: Trung bình.
    • Hương vị: Hương trái cây đỏ, đặc biệt là anh đào, chiếm ưu thế.
    • Phong cách:
      • Uống dễ, trái cây, không ủ gỗ: Chất lượng chấp nhận được đến tốt, giá rẻ đến trung bình.
      • Đậm đà, ủ gỗ: Khả năng ủ, chất lượng rất tốt, giá cao cấp.

Zweigelt mang đến sự đa dạng từ những chai vang đỏ tươi tắn, dễ uống hàng ngày cho đến những chai vang phức tạp, có cấu trúc và tiềm năng ủ.

2. Blaufränkisch: Vua Của Các Giống Nho Đỏ Áo (Đặc biệt ở Burgenland)

  • Diện tích: Giống nho đỏ được trồng nhiều thứ hai.
  • Đặc điểm trồng trọt: Nẩy chồi sớm nên dễ bị sương giá. Chín muộn nên cần khí hậu ấm để chín hoàn toàn, do đó chủ yếu ở Burgenland. Vỏ dày nên ít bị thối rữa. Có thể cho năng suất cao, nhưng cần quản lý chặt chẽ để tránh vị xanh.
  • Phong cách rượu:
    • Độ tannin: Trung bình (+) đến cao.
    • Độ axit: Cao.
    • Màu sắc: Đậm.
    • Hương vị: Trái cây đen.
    • Phong cách:
      • Đơn giản, trái cây, ít hoặc không ủ gỗ: Chất lượng tốt, giá trung bình.
      • Rất tốt đến xuất sắc, hương trái cây đen rõ rệt, gia vị từ gỗ sồi, tannin cao: Giá cao cấp.
    • Các vùng nổi bật: Leithaberg DAC và Mittelburgenland DAC là những điểm đến hàng đầu cho giống nho này.
  • Blaufränkisch tạo ra những chai vang đỏ đậm đà, có cấu trúc, đôi khi mang nét mạnh mẽ nhưng vẫn giữ được sự tinh tế, là một trong những loại rượu đỏ đáng ủ nhất của Áo. Bạn có thể khám phá sâu hơn về giống nho này tại bài viết Nho Blaufrankisch.

3. Sankt Laurent: Giống Nho Có Nét Tương Đồng Pinot Noir

  • Chủ yếu ở Thermenregion.
  • Đặc điểm: Thường được so sánh với Pinot Noir.
  • Phong cách rượu:
    • Độ body: Trung bình (-).
    • Độ tannin: Trung bình.
    • Hương vị: Anh đào đỏ.
    • Thường được ủ trong gỗ sồi để tăng thêm hương gia vị.
    • Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình.

IV. Quy Trình Sản Xuất Vang và Luật Rượu Vang Áo

Sự cam kết về chất lượng của Áo còn thể hiện rõ trong quy trình làm vang và hệ thống luật pháp chặt chẽ. Để hiểu rõ hơn về các loại rượu vang phổ biến khác, bạn có thể đọc bài viết Các loại rượu vang phổ biến.

1. Kỹ Thuật Làm Vang: Tôn Trọng Hương Vị Nguyên Bản

a. Vang Trắng: Bảo Toàn Tối Đa Hương Thơm Tự Nhiên

  • Mục tiêu chính: Bảo toàn hương trái cây nguyên bản và đặc tính giống nho.
  • Tiếp xúc vỏ nho (skin contact): Một số nhà sản xuất sử dụng thời gian ngắn để tối đa hóa hương thơm và hương vị.
  • Lên men: Trong thùng trung tính (inert vessel), thường là thép không gỉ. Kiểm soát nhiệt độ chặt chẽ để giữ các hợp chất thơm dễ bay hơi.
  • Chuyển hóa malolactic (MLF): Grüner Veltliner và Riesling thường không trải qua MLF để giữ độ axit tươi sáng và đặc tính giống nho.
  • Ủ: Trong gỗ sồi cũ hoặc thép không gỉ. Bạn có thể tìm hiểu thêm về thùng gỗ sồi và vai trò của nó trong sản xuất vang.
  • Ủ với bã men (lees ageing): Nhiều nhà sản xuất để rượu trên bã men mịn từ sáu tháng trở lên để tăng thêm độ sánh và phức tạp.
  • Độ khô: Hầu hết vang trắng được lên men đến khô.

b. Vang Đỏ: Cân Bằng Giữa Sự Tinh Tế và Cấu Trúc

  • Lên men: Thường trong thùng mở lớn, có thể sử dụng phương pháp dẫm đạp (punch downs) hoặc bơm tuần hoàn (pump overs). Một số dùng men bản địa.
  • Ủ: Trong thép không gỉ hoặc thùng gỗ sồi cũ (300-600 lít trở lên) để làm mềm tannin mà không thêm hương gỗ sồi mới quá nhiều.
  • Barrique (thùng gỗ sồi nhỏ): Một số chai cao cấp được ủ trong barrique với một phần gỗ sồi mới.
  • Thùng gỗ keo (acacia vats): Một số nhà sản xuất dùng thùng gỗ keo thay gỗ sồi cho cả vang trắng và đỏ, giúp oxy hóa nhẹ mà không có hương vanilla từ gỗ sồi.
  • Thử nghiệm: Các kỹ thuật mới như tiếp xúc vỏ nho kéo dài hoặc lên men/ủ trong amphorae cũng đang được thử nghiệm.

2. Luật Rượu Vang Áo và Hệ Thống Phân Loại Chất Lượng (DAC)

Luật rượu vang Áo là sự kết hợp giữa truyền thống Đức và hệ thống Romanic (nối phong cách rượu với nguồn gốc) thông qua hệ thống DAC (Districtus Austriae Controllatus). Hệ thống DAC đang ngày càng được công nhận, hiện chỉ còn hai vùng không có trạng thái DAC. Bạn có thể tham khảo thêm về hệ thống phân loại rượu vang Đức để thấy sự tương đồng.

Là thành viên của EU, Áo cũng sử dụng các thuật ngữ PDO và PGI:

  • Wein: Rượu vang không có chỉ dẫn địa lý.
  • Landwein: Rượu vang có Chỉ dẫn địa lý được bảo hộ (PGI).
  • Qualitätswein: Rượu vang có Chỉ định nguồn gốc được bảo hộ (PDO). Loại này phải trải qua kiểm tra của chính phủ để đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng tối thiểu, và số kiểm định của chính phủ sẽ được ghi trên nhãn.

Hiện tại, Wein và Landwein chỉ chiếm khoảng 10% tổng sản lượng, còn lại là Qualitätswein (bao gồm Prädikatswein).

Trong danh mục Qualitätswein, rượu vang có thể được dán nhãn thêm:

  • Klassik: Rượu có niên vụ rõ ràng và thể hiện đặc tính giống nho.
  • Reserve: Rượu khô với độ cồn tối thiểu 13% abv, thường được thu hoạch và phát hành muộn hơn vang tiêu chuẩn.

Tương tự luật vang Đức, Qualitätswein cũng có một cấp cao hơn gọi là Prädikatswein. Các cấp độ Prädikat dựa trên trọng lượng must (nước nho chưa lên men) tại thời điểm thu hoạch.

  • Kabinett: Không thuộc hệ thống Prädikatswein ở Áo.
  • Các cấp độ khác (Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Eiswein và Trockenbeerenauslese - TBA) tương tự như ở Đức. Để hiểu rõ hơn về các thuật ngữ này, bạn có thể tham khảo bài viết về rượu vang Đức.
  • Đặc biệt, rượu TBA từ thành phố Rust, nằm bên hồ Neusiedlersee, được dán nhãn Ausbruch.

C. DAC (Districtus Austriae Controllatus): Điểm Nhấn Cho Tính Địa Phương

Áo đã sửa đổi luật rượu vang vào năm 2002 để tạo ra hệ thống phân loại DAC, nhằm thúc đẩy tính đặc trưng của từng vùng. Chỉ những chai vang tuân thủ luật này mới được phép hiển thị nguồn gốc của chúng (ví dụ: Weinviertel, Kamptal) trên nhãn, còn những chai không tuân thủ phải sử dụng tên vùng lớn hơn (ví dụ: Niederösterreich). Bạn có thể đọc thêm về hệ thống phân loại rượu vang Áo DAC để hiểu rõ hơn.

Điểm cốt lõi của DAC:

  • Giống nho cho phép: Mỗi DAC chỉ cho phép sử dụng các giống nho cụ thể để đảm bảo tính đặc trưng của vùng.
  • Kiểm định hương vị: Rượu vang không đáp ứng tiêu chí "điển hình" của vùng đó sẽ bị từ chối.
  • Chất lượng vs. Tính đặc trưng: DAC không phải là sự đảm bảo về chất lượng tuyệt đối, mà là chỉ số về tính đặc trưng của vùng (như AOC ở Pháp hay DOCG ở Ý). Bạn có thể tìm hiểu thêm về hệ thống phân hạng rượu vang Pháp hoặc phân hạng rượu vang Ý để so sánh.

Trong các loại rượu vang DAC, có một hệ thống phân cấp chất lượng để phân biệt:

  • Gebietswein (Regional wine): Rượu vang vùng.
  • Ortswein (Village wine): Rượu vang làng.
  • Riedenwein (Single vineyard wine): Rượu vang từ một vườn nho duy nhất (cao cấp nhất).

D. Các Thuật Ngữ Ghi Nhãn Khác (Ngoài Luật Vang Áo)

Bên cạnh luật vang chính thức, có các hiệp hội đã tự phân loại chất lượng và nguồn gốc cho rượu vang Áo:

  • Österreichische Traditionsweingüter (ÖTW): Được thành lập năm 1992, là một nhóm các nhà sản xuất ở Kamptal, Kremstal, Wagram và Vienna. Họ đã phân loại các vườn nho của mình tương tự như Burgundy, dựa trên loại đất và khí hậu. Năm 2019, 81 vườn nho được chọn là Erste Lage (Grand Cru của Áo), và các loại rượu khô từ những vườn này có thể sử dụng logo 1ÖTW trên nhãn, miễn là sử dụng hai giống nho truyền thống nhất của vùng đó. ÖTW đang đề xuất để các phân loại này trở thành một phần của Luật Rượu vang Áo.
  • Vinea Wachau: Một nhóm các nhà sản xuất chú trọng chất lượng ở Wachau, có hệ thống phân loại riêng cho rượu vang của vùng. Họ đã tạo ra các nhãn hiệu đã đăng ký cho ba phân loại rượu vang trắng khô (dưới 9g/L đường còn lại) để chỉ rõ phong cách và chất lượng. Việc đọc nhãn rượu vang là một kỹ năng quan trọng để hiểu được những thông tin này:
    • Steinfeder: Rượu trái cây, khô, tối đa 11.5% abv; phong cách nhẹ nhất.
    • Federspiel: Rượu khô đậm đặc hơn, độ cồn từ 11.5–12.5% abv.
    • Smaragd: Thường là rượu khô đậm đặc, hương trái cây chín, tối thiểu 12.5% abv. Đây là phong cách cao cấp nhất, có khả năng ủ hàng thập kỷ.

V. Các Vùng Rượu Vang Chính Của Áo: Hành Trình Khám Phá Hương Vị

Chỉ có bốn trong chín bang liên bang của Áo có hoạt động trồng nho đáng kể: Niederösterreich, Burgenland, Steiermark và Wien.

A. Niederösterreich (Hạ Áo)

Đây là vùng trồng nho lớn nhất của Áo. Hai phần ba diện tích trồng là giống nho trắng, với Grüner Veltliner chiếm gần một nửa tổng số. Nhiều vườn nho nổi tiếng nhất của Áo nằm ở đây.

Niederösterreich được chia thành ba khu vực chính:

  • Weinviertel ở phía bắc.
  • Các vùng dọc sông Danube ở phía tây Vienna, bao gồm Wachau, Kremstal, Kamptal và Wagram.
  • Đồng bằng Pannonian ấm áp hơn ở phía đông nam (Thermenregion).

1. Wachau: Biểu Tượng Của Riesling và Grüner Veltliner Cao Cấp

  • Vị trí: Chủ yếu dọc theo bờ bắc sông Danube.
  • Giống nho chính: Riesling và Grüner Veltliner (không pha trộn).
  • Đặc điểm: Các vườn nho nằm trên các ruộng bậc thang dốc đứng, hướng về phía Nam để tối đa hóa ánh nắng mặt trời. Đá trên ruộng bậc thang giữ nhiệt ban ngày và tỏa nhiệt vào ban đêm, giúp nho chín hoàn hảo. Sông Danube cũng phản chiếu nhiệt và ánh nắng.
  • Thổ nhưỡng: Đất gneiss (cho Riesling) và loess (cho Grüner Veltliner).
  • Vang: Gần như độc quyền rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp.
  • Các nhà sản xuất nổi bật: F.X. Pichler, Franz Hirtzberger, hợp tác xã Domäne Wachau.
  • Wachau DAC (từ 2020): Rượu vùng và rượu làng có thể dùng nhiều giống nho, nhưng rượu vườn đơn chỉ cho phép Grüner Veltliner và Riesling. Tất cả rượu DAC phải được thu hoạch thủ công.
  • Phân loại Vinea Wachau (Steinfeder, Federspiel, Smaragd): Biểu tượng chất lượng và phong cách đặc trưng của vùng, mang đến rượu vang khô với hương cam quýt, trái cây hạt, và ở cấp Smaragd là trái cây nhiệt đới. Độ axit cao.

2. Kremstal: Nơi Giao Thoa Giữa Cũ và Mới

  • Vị trí: Xung quanh thị trấn Krems, giáp Wachau về phía tây.
  • Ảnh hưởng: Đồng bằng Pannonian ấm áp về phía đông, nên có trồng Zweigelt.
  • DAC: Chỉ dành cho Riesling hoặc Grüner Veltliner (vang đỏ dán nhãn Niederösterreich).
  • Vang trắng: Khô, độ axit trung bình (+) đến cao, body trung bình đến đậm. Chất lượng tốt đến xuất sắc, giá trung bình đến cao cấp.
  • Vang đỏ (Zweigelt): Phong cách trái cây, dễ uống, ít hoặc không ủ gỗ. Độ axit trung bình (+) đến cao, tannin và body trung bình. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình.
  • Các nhà sản xuất nổi bật: Salomon Undhof, Lenz Moser, Weingut Stadt Krems.

3. Kamptal: Sự Cân Bằng Giữa Ấm và Mát

  • Vị trí: Xung quanh thị trấn Langenlois, đặt theo tên sông Kamp.
  • Giống nho chính: Grüner Veltliner (hơn 50%), Zweigelt, Riesling.
  • Ảnh hưởng: Gió ấm từ đồng bằng Pannonian (giúp nho đỏ chín), và không khí mát từ khối Bohemian Massif. Sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn tạo độ axit cao.
  • DAC: Chỉ dành cho Grüner Veltliner hoặc Riesling.
  • Vang trắng: Chất lượng rất tốt đến xuất sắc, khả năng ủ, giá cao cấp.
  • Vang đỏ (Zweigelt, Pinot Noir): Dán nhãn Niederösterreich. Zweigelt phong cách trái cây, dễ uống, chất lượng tốt, giá trung bình. Một số ủ trong thùng gỗ sồi lớn, chất lượng rất tốt, giá cao hơn. Pinot Noir đang có sự phục hưng.
  • Các nhà sản xuất nổi bật: Bründlmayer, Hirsch.

4. Wagram: Xứ Sở Của Grüner Veltliner Trên Đất Loess

  • Vị trí: Vườn nho nằm ở cả phía bắc và nam sông Danube trên những ngọn đồi thoai thoải.
  • Ảnh hưởng: Nóng từ đồng bằng Pannonian.
  • Thổ nhưỡng: Chủ yếu là đất loess, lý tưởng cho Grüner Veltliner.
  • Giống nho khác: Nổi tiếng với Roter Veltliner (không liên quan đến Grüner Veltliner) – giống nho trắng bản địa cho rượu body đậm, phát triển hương hạt dẻ khi ủ.
  • Không có DAC.
  • Vang Grüner Veltliner: Phong cách Klassik và Reserve (có thể có ảnh hưởng gỗ sồi nhẹ). Hầu hết khô, body trung bình, độ axit cao. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình đến cao cấp.

5. Weinviertel: Vùng Rượu Vang Lớn Nhất Với Hương Tiêu Đặc Trưng

  • Vị trí: Tiểu vùng lớn nhất của Niederösterreich và của cả Áo.
  • Giống nho chính: Grüner Veltliner (chiếm một nửa).
  • Khí hậu: Khá khô (400-600mm mưa), gió mát từ phía bắc cho phép có sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, có nghĩa là hương thơm của tiêu được giữ lại cùng với độ axit cao.
  • DAC: Chỉ dành cho Grüner Veltliner.
  • Weinviertel DAC Reserve: Tối thiểu 13% abv, có thể ủ gỗ và/hoặc có nho bị ảnh hưởng botrytis (tăng độ đậm đà, phức tạp nhưng vẫn khô).
  • Đặc điểm: Grüner Veltliner từ Weinviertel thường có hương tiêu rõ rệt nhất ở Áo, cùng với hương cam quýt và trái cây xanh. Body trung bình đến trung bình (+), độ axit cao. Chất lượng tốt đến rất tốt, và giá dao động từ bình dân đến cao cấp.
  • Các nhà sản xuất nổi bật: Sohm & Kracher.

6. Thermenregion: Sân Chơi Của Giống Nho Bản Địa Đỏ và Trắng

  • Vị trí: Gần thủ đô Vienna.
  • Ảnh hưởng: Khí ấm từ đồng bằng Pannonian giúp nho đỏ chín đều (chiếm gần 50% diện tích).
  • Không thuộc hệ thống DAC.
  • Vang đỏ chất lượng cao: Pinot Noir hoặc giống bản địa Sankt Laurent. Sankt Laurent có body trung bình (-), tannin trung bình, hương anh đào đỏ, đôi khi được ủ gỗ để tăng thêm hương gia vị. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình.
  • Vang trắng: Neuburger (giống bản địa với hương gia vị và hoa nhẹ), Rotgipfler (body đậm, hương đào), Zierfandler (thơm, nốt hương đào, mật ong, gia vị) hoặc pha trộn cả hai.

B. Burgenland: Thiên Đường Của Vang Đỏ và Vang Ngọt Cao Cấp

Vùng này nằm ở biên giới với Hungary, là một trong những khu vực bằng phẳng và ấm nhất ở Áo. Khí hậu Pannonian ấm áp giúp nhiều giống nho đen chín tốt. Giống nho đen chiếm hơn 55% tổng diện tích, chủ yếu là Blaufränkisch và Zweigelt.

1. Neusiedlersee: Nơi Sản Sinh Vang Ngọt TBA Huyền Thoại

  • Vị trí: Xung quanh bờ đông hồ Neusiedlersee, bằng phẳng, ấm và ẩm ướt.
  • Khí hậu: Ấm áp nhất ở Áo. Sương mù hình thành vào buổi tối và tan đi vào buổi chiều nhờ nắng ấm, tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của nấm mốc quý (noble rot) mà không bị thối xám.
  • Vang ngọt (TBA): Chủ yếu từ Welschriesling (vỏ mỏng dễ bị nhiễm noble rot). Rất ngọt, độ axit cao cân bằng, hương mứt cam từ nấm mốc quý, thường không ủ gỗ. Thu hoạch thủ công qua nhiều tuần, giá cao cấp, chất lượng rất tốt hoặc xuất sắc. Có khả năng ủ trong chai. Bạn có thể tìm hiểu thêm về rượu vang tráng miệng (Dessert Wines) mà TBA là một ví dụ điển hình.
  • Ruster Ausbruch DAC (từ 2020): Dành cho vang TBA đáp ứng yêu cầu từ Rust.
  • Vang đỏ (khô): Chủ yếu từ Zweigelt hoặc pha trộn với Blaufränkisch.
  • Neusiedlersee DAC: Dành cho vang đỏ dựa trên Zweigelt.
    • Klassik: 100% Zweigelt, hương anh đào đỏ, ít hoặc không ủ gỗ, độ axit và body trung bình. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình.
    • Reserve: Tối thiểu 60% Zweigelt, có thể pha với Blaufränkisch, Pinot Noir, Sankt Laurent. Thường ủ gỗ. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình đến cao cấp.
  • Các nhà sản xuất nổi bật: Krutzler (vang đỏ), Alois Kracher (vang ngọt TBA).

2. Leithaberg: Sự Kết Hợp Độc Đáo Giữa Đá Phiến và Hồ

  • Vị trí: Phía tây Neusiedlersee, đa dạng về địa hình và phong cách.
  • Đồi Leithaberg: Tạo ra sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, giúp nho giữ độ axit tươi mới.
  • Leithaberg DAC: Áp dụng cho cả vang đỏ và vang trắng.
    • Vang đỏ DAC: Tối thiểu 85% Blaufränkisch, ủ gỗ sồi. Độ axit trung bình (+) đến cao, body trung bình (+) đến đậm. Chất lượng rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp.
    • Vang trắng DAC khô: Có thể là pha trộn hoặc đơn giống từ Weissburgunder (Pinot Blanc), Chardonnay, Grüner Veltliner hoặc Neuburger. Độ axit trung bình đến cao, body trung bình (-) đến trung bình (+). Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình đến cao cấp.

3. Mittelburgenland: "Trái Tim Đỏ" Của Blaufränkisch

  • Vị trí: Phía nam Leithaberg, tiếp xúc với đồng bằng Pannonian.
  • Khí hậu: Ấm áp, giúp Blaufränkisch chín dễ dàng (chiếm hơn một nửa diện tích).
  • Ba phong cách DAC, tất cả phải có tối thiểu 85% Blaufränkisch:
    • DAC: Thường ủ trong thùng thép không gỉ hoặc thùng gỗ sồi lớn.
    • DAC + Vineyard designation: Độ cồn tối thiểu cao hơn một chút, thường ủ trong thùng gỗ sồi lớn hoặc barrique.
    • DAC Reserve: Độ cồn tối thiểu cao hơn một chút, thời gian ủ tối thiểu dài hơn, thường ủ trong thùng gỗ sồi lớn hoặc barrique.
  • Vang: Các phong cách DAC cơ bản có giá trung bình, chất lượng tốt đến rất tốt. Vang Reserve thường đậm đà, hương thơm rõ rệt, chất lượng rất tốt đến xuất sắc, giá cao cấp.

C. Steiermark (Styria): Vùng Vang Trắng Tươi Mát

  • Vị trí: Góc đông nam Áo, biên giới với Slovenia. Nhiều vườn nho trên sườn đồi dốc và ruộng bậc thang.
  • Thách thức: Mùa đông lạnh (hiếm khi có vấn đề nhưng có thể gây hại), sương giá mùa xuân và mưa đá.
  • Đặc điểm: Nổi tiếng với rượu vang trắng khô, sắc nét.
  • Giống nho trắng chính: Welschriesling, Sauvignon Blanc và Weissburgunder.
  • Phong cách vang: Độ axit cao (nhờ chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn), tươi mát, uống ngay. Chất lượng tốt đến rất tốt, giá trung bình.
  • Hệ thống DAC mới: Vulkanland Steiermark DAC, Südsteiermark DAC và Weststeiermark DAC. Các giống nho đa dạng cho vang vùng, nhưng các đặc sản địa phương như Sauvignon Blanc là trọng tâm của vang làng và vang vườn đơn.

D. Wien (Vienna): Vườn Nho Giữa Lòng Thủ Đô

  • Vị trí: Vườn nho nằm xung quanh và ngay trong lòng thủ đô Vienna.
  • Đặc điểm: Hầu hết rượu vang được sản xuất để tiêu thụ ngay tại các cơ sở địa phương (Heurigen) bán rượu vang mới làm từ vụ mùa hiện tại.
  • DAC: Wiener Gemischter Satz (vang trắng Vienna pha trộn). Phải là một hỗn hợp của tối thiểu 3 giống nho, trong đó có tối thiểu 10% mỗi giống và tối đa 50% cho giống nhiều nhất. Tổng cộng có hơn 20 giống nho được phép. Rượu phải khô và không ủ gỗ.
  • Wiener Gemischter Satz DAC: Có thể dán nhãn vườn đơn và những chai này không nhất thiết phải khô.
  • Vang: Độ axit trung bình (+) đến cao, body nhẹ. Chất lượng từ chấp nhận được đến rất tốt, giá từ phổ thông đến trung cấp, dù có cả những chai cao cấp.

VI. Ngành Công Nghiệp Rượu Vang Áo Hiện Đại

Ngành công nghiệp rượu vang ở Áo có tính phân mảnh cao, với gần 4.000 điền trang rượu vang. Tuy nhiên, trong vài thập kỷ qua, số lượng các điền trang rất nhỏ (thường được quản lý bán thời gian) đã giảm đáng kể, và số lượng các nhà sản xuất có hơn 5 hecta (hoạt động kinh doanh toàn thời gian) đã tăng lên. Điều này cho thấy sự chuyên nghiệp hóa và cam kết chất lượng ngày càng cao.

1. Kênh Phân Phối và Xuất Khẩu

  • Trong nước: Hơn một nửa doanh số bán rượu vang ở Áo đến từ ngành dịch vụ nhà hàng, khách sạn. Heurigen (quán trọ nhỏ hoặc quán rượu phục vụ đồ ăn đơn giản và rượu vang địa phương mới làm, thường có không gian ngoài trời) đóng vai trò quan trọng trong doanh số bán hàng trong nước, đặc biệt đối với các chủ vườn nho nhỏ. Trong ngành bán lẻ, rượu vang nội địa cũng chiếm ưu thế, chiếm hai phần ba tổng số rượu vang được mua.
  • Xuất khẩu: Sau bê bối rượu vang, Áo đã chuyển sang sản xuất rượu vang chất lượng cao hơn cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu. Hiện tại, Áo xuất khẩu khoảng 20% tổng sản lượng.
    • Thị trường xuất khẩu chính: Đức (chiếm gần một nửa tổng khối lượng xuất khẩu rượu vang).
    • Tiếp theo là: Thụy Sĩ và Mỹ.
    • Đức cũng là thị trường chính về giá trị, chiếm hơn 50% tổng giá trị xuất khẩu rượu vang Áo.

2. Hội Đồng Marketing Rượu Vang Áo (AWMB)

Hội đồng Marketing Rượu vang Áo (AWMB) tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá rượu vang Áo, đặc biệt với mục tiêu hỗ trợ và duy trì chất lượng của rượu vang Áo trên thị trường toàn cầu. AWMB là cầu nối vững chắc, giúp định vị Áo như một quốc gia sản xuất vang cao cấp, minh bạch và đầy cá tính.

VII. Lời Kết Của Lily Trần: Hãy Tự Tin Khám Phá Rượu Vang Áo!

Qua hành trình dài khám phá rượu vang Áo, từ lịch sử thăng trầm đến những vùng trồng nho đặc sắc và các giống nho bản địa độc đáo, tôi tin rằng bạn đã có cái nhìn sâu sắc hơn về viên ngọc quý này của Thế giới Cũ.

Rượu vang Áo không chỉ là sự tươi mới, khoáng đạt của Grüner Veltliner hay sự tinh tế của Riesling, mà còn là sự mạnh mẽ, đậm đà của Blaufränkisch, sự dễ mến của Zweigelt, và cả sự ngọt ngào diệu kỳ của những chai vang từ Neusiedlersee. Mỗi chai vang Áo là một câu chuyện về thổ nhưỡng, về khí hậu, và về triết lý làm vang đề cao chất lượng của những con người cần mẫn.

Đừng ngần ngại trải nghiệm! Bất kể bạn là người mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm thưởng vang, rượu vang Áo luôn có điều gì đó để làm bạn bất ngờ và thích thú. Hãy bắt đầu với một chai Grüner Veltliner Klassik từ Weinviertel để cảm nhận hương tiêu trắng đặc trưng, hoặc một chai Zweigelt tươi tắn cho bữa tối gia đình. Nếu muốn nâng tầm trải nghiệm, hãy tìm đến một chai Riesling Smaragd từ Wachau, hay một chai Blaufränkisch Reserve từ Burgenland để cảm nhận sự phức hợp và tiềm năng ủ tuyệt vời. Nếu bạn đang băn khoăn vang đỏ và vang trắng loại nào hợp với bạn, đừng ngần ngại khám phá thêm.

Tại OldWorldWine.vn, chúng tôi tự hào mang đến những chai rượu vang nhập khẩu chính hãng, được tuyển chọn kỹ lưỡng để phù hợp với gu thưởng thức đa dạng của người Việt. Chúng tôi không chỉ bán rượu, mà còn lan tỏa văn hóa thưởng vang, giúp bạn hiểu rõ hơn về câu chuyện đằng sau mỗi chai rượu. Để lựa chọn được chai vang ưng ý, bạn có thể tham khảo thêm hướng dẫn chọn vang cho người mới hoặc tìm hiểu về cách chọn rượu vang theo tính cách.

Bạn đã sẵn sàng để khám phá thế giới rượu vang Áo đầy mê hoặc?

Liên hệ Lily Trần để được tư vấn chọn vang đúng gu bạn – Hoặc ghé showroom tại 337 Bình Lợi, Q.Bình Thạnh!

  • Hotline tư vấn: 0908 708 783
  • Email: oldworldwine9999@gmail.com
  • Địa chỉ showroom: 337 Bình Lợi, Phường 13, Bình Thạnh, TP.HCM
  • Trang liên hệ: https://oldworldwine.vn/lien-he

Các Bài Viết Liên Quan Để Khám Phá Sâu Hơn:

 

 

 

 

 

Thông tin về tác giả

Tôi là Lily Trần - Tôi đến với rượu vang là một cái duyên. Được làm việc, được trải nghiệm rượu vang khiến tôi càng ngày càng trưởng thành hơn. Rượu vang là thứ đồ uống tinh tế, say đắm, quyến rũ và ngon nhất thế giới. Rượu vang có thể khiến cho bạn cảm thấy thăng hoa, khiến cho bạn bè trở nên thân tình hơn và khi kết hợp với món ăn thì cả hai cùng trở nên vô cùng tuyệt hảo.

BÀI VIẾT KHÁC