Nằm ở "gót chân" của Ý, vùng Puglia (phát âm: /ˈpuːliə/, tiếng Ý: Puglia) là một vùng rượu vang độc đáo, được bao quanh bởi biển Địa Trung Hải ở ba phía và hưởng lợi từ khí hậu nắng ấm, khô ráo. Trong lịch sử, Puglia nổi tiếng với việc sản xuất số lượng lớn rượu vang để tăng cường nồng độ cồn và thân rượu cho các loại vang từ vùng khí hậu mát hơn. Ngày nay, dù vẫn là nhà sản xuất rượu vang số lượng lớn, Puglia đang nỗ lực chuyển mình, tập trung vào việc nâng cao chất lượng và khẳng định vị thế với các giống nho bản địa đầy nội lực như Primitivo, Negroamaro và Nero di Troia.
Puglia là một trong những vùng sản xuất rượu vang lớn nhất của Ý, đặc biệt nổi bật với các giống nho đen. Khí hậu Địa Trung Hải đặc trưng với nắng nhiều, lượng mưa thấp và gió biển điều hòa đã tạo nên những terroir lý tưởng cho nho phát triển hương vị đậm đà.
Là Lily Trần, WSET Level 3 Wine Expert và người sáng lập OldWorldWine.vn, với hơn một thập kỷ kinh nghiệm thực chiến trong ngành rượu nhập khẩu, tôi hiểu rằng Puglia mang đến một trải nghiệm rượu vang chân thực, đậm đà và đầy sức sống. Việc khám phá vùng này không chỉ là thưởng thức những chai vang tuyệt hảo mà còn là khám phá một nền văn hóa làm vang mạnh mẽ, được định hình bởi cảnh quan nắng gió và sự kiên trì của người trồng nho. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau đi sâu vào mọi khía cạnh của rượu vang Puglia: từ định nghĩa, khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng, các giống nho bản địa (Primitivo, Negroamaro, Nero di Troia) và quốc tế chủ đạo, quy trình sản xuất nổi bật, hệ thống luật rượu vang (DOC, DOCG), cho đến phong cách hương vị riêng biệt và ngành kinh doanh rượu vang độc đáo của vùng.
TL;DR – Tổng Quan Nhanh Về Rượu Vang Puglia
-
Vị trí: Miền Nam nước Ý, "gót chân" của Ý, giáp biển Địa Trung Hải ở ba phía.
-
Vị thế: Vùng sản xuất rượu vang lớn thứ năm của Ý về sản lượng. Trong lịch sử, là nguồn cung cấp rượu vang số lượng lớn để tăng cồn/thân rượu cho vang vùng mát hơn.
-
Đặc điểm khí hậu: Nóng Địa Trung Hải, gió biển điều hòa. Mưa ít, đất màu mỡ, tưới tiêu được cho phép. Nguy cơ nấm bệnh thấp.
-
Giống nho chính (Top 6): Sangiovese, Primitivo, Negroamaro, Montepulciano, Trebbiano Toscano, Trebbiano Giallo.
-
Primitivo: Chín sớm (tháng 8), năng suất cao, dễ tích lũy đường (cồn cao). Hương anh đào, dâu tây chín.
-
Negroamaro: Năng suất cao, kháng bệnh tốt, chịu hạn, giữ độ axit. Hương mận đen, anh đào đen.
-
Nero di Troia: Chín muộn, tannin cao, hương anh đào đỏ, lý chua đỏ, tiêu đen.
-
Các dòng vang nổi bật:
-
Primitivo di Manduria DOC: Vang đỏ đậm đà từ Primitivo.
-
Salice Salentino DOC: Vang đỏ/rosé từ Negroamaro.
-
Castel del Monte DOC/DOCG: Vang đỏ từ Nero di Troia.
-
Quy trình sản xuất: Vang phổ thông: lên men nhiệt độ ấm, ngâm vỏ ngắn (7-10 ngày), ủ thép. Vang cao cấp: ngâm vỏ dài hơn, ủ thùng gỗ sồi Pháp nhỏ (12 tháng).
-
Luật rượu vang: Hệ thống DOC và DOCG (Primitivo di Manduria, Gioia del Colle, Salice Salentino, Castel del Monte, Offida Pecorino, Offida Passerina, Offida Rosso). Dưới 10% vang được phân loại PDO (chất lượng cao) và 60% là "Vino" cơ bản.
-
Kinh doanh: 3/4 sản lượng từ 40 hợp tác xã. Vẫn sản xuất số lượng lớn vang bình dân, nhưng tập trung tăng chất lượng.
1. Rượu Vang Puglia Là Gì? Định Nghĩa & Vị Thế Sản Xuất Của "Gót Chân" Nước Ý
.jpg)
Puglia là vùng rượu vang nằm ở miền Nam nước Ý, tại "gót chân" của bán đảo. Vùng này được bao quanh bởi biển Địa Trung Hải ở ba phía (biển Adriatic ở phía Đông và biển Ionian ở phía Nam), mang lại ảnh hưởng khí hậu biển đáng kể.
1.1. Puglia: Từ "Nhà Máy" Rượu Vang Đến Trung Tâm Chất Lượng
Trong lịch sử, Puglia nổi tiếng là vùng sản xuất rượu vang số lượng lớn (bulk wine). Rượu vang từ Puglia thường được xuất khẩu đến các vùng mát hơn ở Ý và các quốc gia khác để bổ sung nồng độ cồn và thân rượu cho các loại rượu vang có màu nhạt hơn hoặc thiếu sức mạnh.
Ngày nay, mặc dù vẫn sản xuất một lượng lớn rượu vang phổ thông giá rẻ, các nhà trồng nho ở Puglia đang nỗ lực chuyển mình, tập trung vào việc nâng cao chất lượng và tăng giá bán.
-
Sản lượng: Puglia là một trong những vùng sản xuất rượu vang lớn nhất của Ý, đặc biệt nổi bật với các giống nho đen bản địa.
-
Đa dạng phong cách: Từ vang đỏ đậm đà, hương trái cây chín mọng đến rosé tươi sáng, và một lượng nhỏ vang trắng.
"Puglia, 'gót chân' của Ý, không chỉ là vùng đất của những bãi biển tuyệt đẹp mà còn là một trung tâm rượu vang đầy năng lượng. Từ vai trò lịch sử là 'nhà máy' cung cấp rượu số lượng lớn, Puglia đang nỗ lực chuyển mình, chứng minh tiềm năng chất lượng vượt trội của các giống nho bản địa như Primitivo và Negroamaro." – Lily Trần, WSET Level 3.
2. Khí Hậu, Thổ Nhưỡng & Canh Tác Nho: Kiến Tạo Bản Sắc Terroir Độc Đáo Của Puglia
.jpg)
Khí hậu và thổ nhưỡng của Puglia rất phù hợp cho việc trồng nho, là nền tảng cho sự đa dạng và chất lượng của rượu vang nơi đây.
2.1. Khí Hậu: Nóng Địa Trung Hải & Gió Biển Điều Hòa
Puglia có khí hậu Địa Trung Hải nóng. Tuy nhiên, những làn gió điều hòa từ biển bao quanh ba phía của bán đảo giúp làm mát các vườn nho, đặc biệt là vào ban đêm.
2.2. Thổ Nhưỡng Phong Phú: Đất Đai Màu Mỡ
Thổ nhưỡng của Puglia đa dạng, bao gồm đất sét đỏ, đất đá vôi và đất phù sa màu mỡ. Đất đai ở đây nhìn chung rất màu mỡ, góp phần vào năng suất cao của các vườn nho.
2.3. Quản Lý Vườn Nho: Từ Truyền Thống Đến Hiện Đại
-
Hệ thống giàn leo truyền thống (Bush Vines): Các cây nho già ở Puglia thường được huấn luyện theo dạng bụi thấp (head-trained bush vines - alberello), trồng ở mật độ thấp. Hệ thống này giúp cung cấp bóng mát cho quả và tận dụng tối đa lượng mưa thấp.
-
Hệ thống giàn leo hiện đại: Các cây nho mới hơn và những vườn nho sản xuất vang phổ thông thường sử dụng hệ thống giàn leo (trellised vines) như cordon-trained spur-pruned hoặc VSP (Vertical Shoot Positioning) để cho phép thu hoạch bằng máy móc và giảm chi phí.
-
Kiểm soát dịch bệnh: Mặc dù lượng mưa thấp giúp giảm nguy cơ nấm, việc quản lý vẫn cần thiết để chống lại các bệnh dịch và sâu hại.
3. Các Giống Nho Nổi Bật Của Puglia: Sức Mạnh Primitivo, Negroamaro & Nét Độc Đáo Nero di Troia
.jpg)
Puglia trồng nhiều giống nho bản địa và quốc tế, mỗi giống mang một phong cách riêng biệt.
3.1. Các Giống Nho Đỏ (Black Grape Varieties) Chủ Đạo
Puglia chủ yếu trồng các giống nho đen.
-
Primitivo:
-
Vị thế: Là giống nho đen quan trọng nhất của Puglia, nổi tiếng toàn cầu (tên gọi khác là Zinfandel ở California).
-
Đặc điểm cây nho: Chín sớm (thường thu hoạch vào tháng 8, tránh mưa mùa thu). Năng suất cao. Nảy chồi sớm (dễ bị sương giá mùa xuân). Dễ bị hạn hán, ra hoa và kết trái kém trong năm mưa ẩm. Các chùm nho của Primitivo ở Puglia thường lỏng lẻo hơn với quả nhỏ hơn, giúp chúng kháng bệnh tốt hơn so với Zinfandel ở California.
-
Làm vang: Dễ tích lũy đường, dẫn đến rượu vang có độ cồn cao. Quả có xu hướng khô trên cây khi gần thu hoạch, làm tăng độ cồn. Các chùm thường lẫn quả chín và chưa chín không đồng đều, đòi hỏi phải phân loại nghiêm ngặt để sản xuất vang chất lượng cao, điều này làm tăng chi phí.
-
Hương vị: Hương anh đào đỏ và dâu tây chín, có nốt hương jammy (hương mứt). Độ axit trung bình, tannin trung bình đến cao.
-
DOC: Primitivo di Manduria DOC (tối thiểu 85% Primitivo). Năng suất tối đa 63 hL/ha. Hạng Riserva ủ 2.5 năm (9 tháng gỗ), tối thiểu 14% ABV. Gioia del Colle DOC (50-60% Primitivo pha trộn với Montepulciano, Sangiovese, Negroamaro và tới 10% Malvasia). Năng suất tối đa 52 hL/ha. Hạng Riserva ủ 2 năm (không yêu cầu ủ gỗ), tối thiểu 14% ABV.
-
Lịch sử: Nhiều vườn nho cũ bị loại bỏ theo chương trình "EU wine pull" (thu hồi vườn nho). Sau đó, giống này lại phổ biến, một phần nhờ thành công của Zinfandel.
-
Negroamaro:
-
Vị thế: Giống nho đen bản địa quan trọng khác, được trồng rộng rãi ở phía Đông bán đảo Salento.
-
Đặc điểm: Năng suất cao, kháng bệnh tốt và chịu hạn tốt. Có khả năng giữ độ axit tốt trong khí hậu nóng. Trong quá khứ, nó cũng được dùng để tăng độ cồn và thân rượu cho vang của các vùng mát hơn.
-
Hương vị: Hương mận đen và anh đào đen. Độ cồn trung bình đến cao, độ axit trung bình, tannin trung bình đến cao.
-
DOC: Salice Salentino là DOC quan trọng nhất cho Negroamaro (tối thiểu 75%, 90% nếu ghi trên nhãn). Năng suất tối đa 84 hL/ha (có thể dẫn đến độ cô đặc thấp). Riserva ủ 2 năm (6 tháng gỗ lớn).
-
Rosé: Cũng được dùng để làm vang hồng (rosato) với màu hồng cam đậm, rất phổ biến như đồ uống mùa hè ở vùng. Các nhà sản xuất tốt nhất bao gồm Agricola Vallone và Leone de Castris (cả vang rosato của họ).
-
Nero di Troia (Uva di Troia):
-
Vị thế: Giống nho đen bản địa, chủ yếu trồng ở miền Trung và giữa Puglia.
-
Đặc điểm: Chín muộn. Dễ bị nấm sương mai. Cần mùa sinh trưởng dài để phát triển màu sắc đầy đủ, dễ gặp mưa mùa thu. Các chùm nho chín không đồng đều, đòi hỏi thu hoạch nhiều lần (tốn kém).
-
Hương vị: Hương anh đào đỏ, lý chua đỏ, có nốt tiêu đen. Tannin cao nhưng mịn. Độ chua trung bình (+).
-
PDO/DOCG: Castel del Monte là PDO quan trọng nhất (tối thiểu 90% Nero di Troia nếu ghi trên nhãn). Castel del Monte DOC có năng suất tối đa 91 hL/ha. Riserva DOCG yêu cầu ủ 2 năm (1 năm trong gỗ), năng suất 70 hL/ha. Các nhà sản xuất hàng đầu bao gồm Rivera và Torrevento.
-
Sangiovese & Montepulciano: Cũng được trồng ở Puglia, thường pha trộn hoặc làm vang số lượng lớn.
3.2. Các Giống Nho Trắng (White Grape Varieties) Phổ Biến
-
Trebbiano Toscano & Trebbiano Giallo: Các giống Trebbiano này được trồng để sản xuất rượu vang trắng phổ thông, giá rẻ.
-
Pecorino & Passerina: Cũng được trồng ở Puglia.
4. Quy Trình Sản Xuất Rượu Vang Puglia: Năng Suất Cao & Chất Lượng Đổi Mới
Quá trình làm vang ở Puglia đa dạng, từ vang số lượng lớn đến những chai vang cao cấp được ủ kỹ lưỡng.
4.1. Sản Xuất Vang Đỏ (Primitivo, Negroamaro, Nero di Troia)
-
Lên men: Vang phổ thông thường được lên men ở nhiệt độ ấm, với thời gian ngâm vỏ ngắn (7-10 ngày) để chiết xuất hương vị, màu sắc và tannin trung bình đến cao.
-
Ủ:
-
Vang phổ thông: ủ ngắn (6 tháng) trong thùng thép không gỉ hoặc thùng lớn.
-
Vang cao cấp: Ngâm vỏ lâu hơn để có cấu trúc tốt hơn. Thường được ủ 12 tháng trong thùng gỗ sồi Pháp nhỏ (barriques), làm tăng chi phí.
-
Đặc điểm: Hàm lượng tannin cao tự nhiên của Montepulciano có thể được làm mềm bằng cách chiết xuất rất nhẹ (thời gian ngâm vỏ ngắn).
4.2. Sản Xuất Vang Hồng (Rosato)
5. Luật Rượu Vang Puglia: Hệ Thống DOC(G) & Các Quy Định
.jpg)
Hệ thống luật rượu vang của Puglia tuân thủ các quy định DOC(G) của Ý, đảm bảo chất lượng, tính xác thực và nguồn gốc của sản phẩm.
5.1. Các Tên Gọi DOC(G) Nổi Bật
-
Primitivo di Manduria DOC: Dành cho vang đỏ Primitivo.
-
Salice Salentino DOC: Dành cho vang đỏ và rosé từ Negroamaro.
-
Castel del Monte DOC & Conero Riserva DOCG: Dành cho vang đỏ từ Nero di Troia.
-
Gioia del Colle DOC: Dành cho vang đỏ từ Primitivo pha trộn.
5.2. Các Quy Định Quan Trọng
-
Năng suất: Nhiều DOC có năng suất cho phép cao (ví dụ: Salice Salentino DOC là 84 hL/ha), điều này có thể dẫn đến rượu vang có độ cô đặc thấp.
-
Ủ Riserva: Các dòng Riserva yêu cầu thời gian ủ tối thiểu dài hơn, bao gồm cả ủ trong gỗ sồi.
6. Phong Cách Hương Vị & Thưởng Thức Rượu Vang Puglia Chuẩn Chuyên Gia
.jpg)
Rượu vang Puglia mang đến một phổ hương vị đa dạng, phản ánh sự phong phú của các giống nho và terroir.
6.1. Phong Cách Hương Vị Đặc Trưng
-
Primitivo: Màu đỏ ruby đậm. Hương anh đào đỏ, dâu tây chín, có nốt hương jammy. Thân đầy đặn, tannin trung bình đến cao.
-
Negroamaro: Màu đỏ ruby đậm. Hương mận đen, anh đào đen. Độ cồn trung bình đến cao, độ axit trung bình, tannin trung bình đến cao. Vang hồng có hương dâu tây, dâu rừng.
-
Nero di Troia: Màu đỏ ruby đậm. Hương anh đào đỏ, lý chua đỏ, tiêu đen. Tannin cao, độ axit vừa phải đến cao.
-
Trebbiano d’Abruzzo: Hương chanh, táo, độ axit cao, giòn.
6.2. Nhiệt Độ Phục Vụ Lý Tưởng
-
Vang Trắng (Trebbiano): Phục vụ lạnh ở 8-10°C.
-
Vang Hồng (Negroamaro rosato, Cerasuolo): Phục vụ lạnh ở 8-10°C.
-
Vang Đỏ (Primitivo, Negroamaro, Nero di Troia): Phục vụ ở 16-18°C.
6.3. Pairing Rượu Vang Puglia Với Món Ăn: Hài Hòa & Đậm Đà
-
Primitivo: Hoàn hảo với các món thịt đỏ nướng/hầm, BBQ, mì ống sốt thịt đậm đà, phô mai cứng ủ lâu năm.
-
Negroamaro (đỏ): Tương tự Primitivo, hợp với các món thịt đỏ, xúc xích.
-
Negroamaro (rosato): Hợp với các món antipasti, hải sản nướng, mì ống sốt rau củ, pizza.
-
Nero di Troia: Hợp với thịt đỏ nướng, thịt thú rừng, các món hầm đậm đà.
7. Ngành Kinh Doanh Rượu Vang Puglia: Cấu Trúc & Xu Hướng Thị Trường
Ngành kinh doanh rượu vang ở Puglia có cấu trúc độc đáo, với sự thống trị của các hợp tác xã và sự tập trung vào việc tăng cường danh tiếng quốc tế về chất lượng.
7.1. Cấu Trúc Ngành & Các Nhà Sản Xuất
-
Hợp tác xã thống trị: Khoảng ba phần tư sản lượng rượu vang của vùng đến từ 40 hợp tác xã. Các hợp tác xã này đã đầu tư mạnh vào thiết bị làm vang và có quy mô lớn để tiếp thị rượu vang của họ trên khắp nước Ý và nước ngoài. Ví dụ: Cantina Due Palme là một hợp tác xã lớn với 1.000 thành viên và quyền truy cập vào 2.500 hecta vườn nho.
-
Nhà sản xuất tư nhân: Trong những thập kỷ gần đây, chất lượng ở Puglia đã được thúc đẩy bởi sự kết hợp giữa các công ty địa phương và đầu tư từ các công ty rượu vang Ý đã có tên tuổi (ví dụ: Antinori tại Tormaresca).
-
Phân khúc: Phần lớn rượu vang của Puglia là phổ thông, giá rẻ, với dưới 10% được phân loại là PDO (Protected Designation of Origin) và 60% chỉ là "Vino" (cấp cơ bản nhất). Tuy nhiên, cũng có một số ít nhà sản xuất chất lượng cao.
7.2. Thị Trường & Xuất Khẩu
-
Tiêu thụ nội địa: Phần lớn rượu vang của Puglia được bán và tiêu thụ tại Ý.
-
Xuất khẩu: Vùng này xuất khẩu rượu vang, đặc biệt là sang Bắc Âu, Hoa Kỳ và Canada, thường được đánh giá cao về giá trị tốt so với mức giá.
8. Kết Luận: Rượu Vang Puglia – Sức Mạnh Hoang Sơ & Bản Sắc Đích Thực
Rượu vang Puglia là một vùng rượu vang đầy sức mạnh và tiềm năng, nơi vẻ đẹp hoang sơ của những cánh đồng nho nắng gió gặp gỡ sự phong phú của biển Địa Trung Hải. Với giống nho Primitivo và Negroamaro là biểu tượng, cùng Nero di Troia mang nét độc đáo, Puglia mang đến một trải nghiệm rượu vang chân thực, đậm đà và có giá trị tốt.
Việc khám phá rượu vang Puglia không chỉ là nếm thử, mà còn là một hành trình đi sâu vào lịch sử, văn hóa và nghệ thuật làm vang. Hãy để mỗi ly rượu vang Puglia là một cánh cửa mở ra những trải nghiệm mới, những cuộc trò chuyện ý nghĩa và những khoảnh khắc đáng nhớ.
Hãy để OldWorldWine.vn cùng Lily Trần đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá vẻ đẹp tinh túy của rượu vang Puglia. Chúng tôi cam kết mang đến những chai rượu vang chất lượng cao, chính hãng từ những nhà sản xuất danh tiếng, cùng những kiến thức chuyên sâu để bạn có thể tận hưởng trọn vẹn từng giọt "nước của sự sống", làm phong phú thêm trải nghiệm của mình.
Mời Bạn Khám Phám Thêm Cùng Lily Trần và OldWorldWine.vn:
📩 Bạn muốn được tư vấn chuyên sâu hơn về các dòng rượu vang Puglia (Primitivo, Negroamaro, Nero di Troia) phù hợp với khẩu vị, món ăn, hoặc để bổ sung vào bộ sưu tập cá nhân? Liên hệ ngay Chuyên gia Lily Trần !
🍷 Khám phá ngay bộ sưu tập rượu vang Ý và các dòng đặc trưng từ Puglia (Primitivo di Manduria, Salice Salentino), đang có ưu đãi đặc biệt tại OldWorldWine.vn: Xem danh mục Rượu Vang Ý tại OldWorldWine.vn !
👍 Đừng quên theo dõi OldWorldWine.vn trên các kênh mạng xã hội Facebook để cập nhật tin tức mới nhất về rượu vang, ẩm thực Ý, các sự kiện nếm thử độc quyền và những kiến thức thú vị!
FAQ Về Rượu Vang Puglia (Câu Hỏi Thường Gặp)
Q: Puglia là vùng rượu vang ở đâu và nổi tiếng về điều gì?
A: Puglia là vùng rượu vang nằm ở miền Nam nước Ý, tại "gót chân" của bán đảo, được bao quanh bởi biển Địa Trung Hải. Nổi tiếng với việc sản xuất rượu vang số lượng lớn, và các giống nho đen bản địa như Primitivo, Negroamaro, Nero di Troia. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Giống nho nào là "vua" của Puglia?
A: Primitivo (còn gọi là Zinfandel ở California) là giống nho đen quan trọng nhất của Puglia. Nó chín sớm, năng suất cao, và tạo ra rượu vang đỏ đậm đà, hương trái cây chín mọng, độ cồn cao. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Rượu vang hồng (rosato) ở Puglia có gì đặc biệt?
A: Puglia nổi tiếng với vang hồng (rosato), đặc biệt là từ giống Negroamaro. Vang hồng từ Negroamaro có màu hồng cam đậm, hương dâu tây, dâu rừng, và rất phổ biến như đồ uống mùa hè ở vùng. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Các hợp tác xã (co-operatives) có vai trò gì trong ngành rượu vang Puglia?
A: Các hợp tác xã đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong ngành rượu vang Puglia, sản xuất khoảng ba phần tư tổng sản lượng của vùng. Điều này giúp Puglia sản xuất số lượng lớn rượu vang và duy trì giá cả cạnh tranh. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Giống nho Negroamaro có đặc điểm gì nổi bật?
A: Negroamaro là giống nho đen bản địa của Puglia, nổi bật với năng suất cao, khả năng kháng bệnh tốt và chịu hạn tốt. Nó có thể giữ độ axit tốt trong khí hậu nóng, tạo ra rượu vang có hương mận đen và anh đào đen. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Nero di Troia là giống nho gì và có phong cách ra sao?
A: Nero di Troia (còn gọi là Uva di Troia) là giống nho đen bản địa của Puglia, chín muộn, có hương anh đào đỏ, lý chua đỏ, nốt tiêu đen. Nó có tannin cao nhưng mịn và độ axit vừa phải đến cao. Rượu vang từ Nero di Troia (ví dụ: Castel del Monte DOC/DOCG) thường có phong cách đậm đà, phức hợp. (Lily Trần, WSET Level 3)
Q: Ngành rượu vang Puglia đối mặt với thách thức nào trong những năm gần đây?
A: Puglia đối mặt với thách thức chuyển từ sản xuất số lượng lớn sang xây dựng danh tiếng về chất lượng quốc tế. Verdicchio từng bị Pinot Grigio từ các vùng khác vượt qua ở phân khúc giá rẻ. (Lily Trần, WSET Level 3)